Dag 7 van de uitnodiging om elke dag een ander boek voor te stellen
Het boek van vandaag gaat over het positieve in de mens. ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman heeft als ondertitel ‘een nieuwe geschiedenis van de mens’. Met een kop vol snot, een zere keel en oren die geen geluid aankunnen, lukt het me zelfs om geconcentreerd verder te lezen. Het boek voedt mijn geest en fleurt mij op. Het zet mijn hersenen aan het werk om bij alle wetenschappelijke onderzoeken die ik lees voorbeelden te vinden in mijn eigen leven. Ik las het boek nog niet volledig uit maar volgende ‘bewijzen’ wil ik nu al graag vertellen.
Chimpansees zijn sterker in het elkaar bedriegen dan mensen
De Italiaanse filosoof Niccolo Machiavelli schreef dat een heerser voortdurend moet liegen en bedriegen om aan de macht te blijven. Na eeuwen zouden mensen dus een superbrein moeten hebben omdat ze steeds op zoek zijn naar meer vernuftige middelen om elkaar op te lichten en aan de macht te blijven. Maar dat is niet zo want uit een Japans onderzoek bleek dat de mens het niet kan halen in vernuftigheid tegen de chimpansee. Sterker, we zijn geneigd om anderen te vertrouwen en dat is de reden waarom professionele oplichters hun werk kunnen blijven doen. Machiavelli adviseerde om nooit emoties te tonen, een pokerface te tonen. Maar de mens kan dat niet, hij bloost!?!
Ik bloosde meer dan een stoofpot
Kijk, dit boeit mij. Ik ben een ‘blozer’, zij het vroeger vaker dan tegenwoordig. Als ik mij bekeken voelde, in een nieuw gezelschap kwam, als een knappe gast mij aansprak, net als ik het niet wou, bloosde ik. En dat is knap vervelend.
Ik herinner mij een heel gênant moment op het werk toen ik de veertig al naderde. Op een vergadering kwam een verraad ter sprake. Een verraad? Iemand had voortijdig een datum van een onderzoek gelekt en daar werd een drama van gemaakt. Ik was degene die de persoon naar wie gelekt was, naast professioneel ook privé kende. De manier waarop over ‘dit probleem’ gesproken werd, leek alsof dit een reden tot ontslag was. Ik voelde de blikken op mij gericht en wist dat er mensen waren die aan mij dachten als verrader. In het verslag van de vergadering werd genotuleerd dat een lek van dergelijke ‘belangrijke informatie’ een grove ‘deontologische’ fout was. Ik werd rood tot achter mijn oren, kon door de grond zakken van schaamte maar ik verdedigde mij niet. Ik ben nogal rationeel en kende mijn positie. Ik kon niet bewijzen dat ik de datum niet geklikt had en ik de blaaskaak die mij betichtte kon niet bewijzen dat ik het wel deed. Tenzij ze rechtstreeks informatie zouden inwinnen maar dat was te eenvoudig geweest. Terzijde, ik verontschuldig mij niet voor het woord blaaskaak. Iedereen weet dat ik heel respectvol ben naar anderen toe, maar die man verdient dat. Door het woord ‘blaaskaak’ spontaan te typen, voel ik dat het nog steeds pijn doet.
Ik was beschaamd dat ik daar zat als een stoofpot. Dat je gaat blozen, heb je niet in de hand en hoe lang het duurt, evenmin. Ik dacht dat mijn blozen opgevat werd als schuld bekennen. Enige tijd later kreeg ik als per toeval het bewijs in handen wie dan wel gelekt had, de blaaskaak zelf. Ik hing het niet aan de grote klok, ik ging zelfs geen confrontatie aan.
Blozen is een positief gegeven
De auteur van ‘De meeste mensen deugen’, concludeert vanuit verschillende studies dat mensen hypersociale leermachines zijn, geboren om te leren, te verbinden en te spelen. Blozen is de enige uniek menselijke gezichtsuitdrukking en het is een typisch sociale vaardigheid. Mensen die blozen laten merken dat ze geven om wat anderen van hen denken. Doordat we sociale wezens zijn, kunnen we beter samenwerken dan andere levende wezens. Onze emoties lekken langs alle kanten uit ons lijf, blozen is nog maar een begin.
Sociale mensen zijn slimmer
In het hoofdstuk 5 lees ik verder letterlijk dat sociale mensen niet alleen leuker gezelschap zijn, maar uiteindelijk ook slimmer. Het uiteindelijke slimmer-zijn, heeft niets te maken met genialiteit, enkel met het feit dat sociale mensen veel meer leren van elkaar.
Een zware fout op mijn stageverslag
Dat sociale mensen uiteindelijk slimmer zijn, beschouw ik eveneens als een compliment en als een groot gelijk na lange tijd. Op mijn stageverslag stond dat ik te vriendelijk was en mij te veel op het niveau van mijn gesprekspartners plaatste. Kortom ik was te “gewoon”. Volgens mijn mentor zou ik daardoor mijn ‘gezag’ verliezen. Dit verslag vertrok samen met het rapport dat ik zelf schreef naar de minister. Hij heeft mijn benoeming niet tegen gehouden. Mijn mentor ben ik al gauw totaal uit het oog verloren.
Stel het dood-gaan uit, er is hoop
De moraal van dit verhaal is dat hetgeen waar je op korte tijd dood van wil gaan om aan de schaamte te ontsnappen, op langere termijn een troef kan zijn. Dus moeten we constant proberen het ‘dood-gaan’ uit te stellen.
Mijn dochtertje die mij het boek leende zei nog dat ik van dat boek ging snoepen en dat is zo. Het is één van de boeken die ik traag wil lezen want op elke bladzijde staan nieuwe belangrijke en fundamentele weetjes die mij blij maken omdat ik een mens ben. In mijn geval, dat ik een blozend, sociaal en slim mens ben (sic).